ಡೆಹ್ರಾಡೂನ್: ದೇಶದಾದ್ಯಂತ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಪಕ್ಷಿ ವೀಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಉತ್ತರಾಖಂಡ ಸಜ್ಜಾಗಿದೆ. ರಾಜ್ಯಾದ್ಯಂತ ಈಗಾಗಲೇ 15ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಪಕ್ಷಿವೀಕ್ಷಣೆ ತಾಣಗಳಿವೆ. ಮತ್ತು ಈಗ, ಅರಣ್ಯ ಇಲಾಖೆಯು ಇನ್ನೂ ಹಲವಾರು ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ.
ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಅನೇಕ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷಿವೀಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಈಗಾಗಲೇ ದೊಡ್ಡ ಉದ್ಯಮವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಲಭ್ಯತೆಯಿಂದಾಗಿ, ಉತ್ತರಾಖಂಡವು ಪಕ್ಷಿವೀಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಉಪಕ್ರಮವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿತು.
ಮಸ್ಸೂರಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ಬಿನೋವ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 18 ರಿಂದ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 20 ರವರೆಗೆ ಮೂರು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಪಕ್ಷಿ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಯಿತು, ಅಲ್ಲಿ ದೇಶಾದ್ಯಂತದ ಪಕ್ಷಿ ಪ್ರೇಮಿಗಳು ಆಗಮಿಸಿದರು.
ಅರಣ್ಯ ಇಲಾಖೆ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಡಾ.ಧನಂಜಯ್ ಮೋಹನ್ ಅವರು ಪಕ್ಷಿ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಕುರಿತು ಪುಸ್ತಕ ಬರೆದಿರುವ ದೇಶದ ಪಕ್ಷಿ ತಜ್ಞರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. ಇದಲ್ಲದೇ 45 ಸಂಶೋಧನಾ ಪ್ರಬಂಧಗಳನ್ನೂ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ.
ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಾಗಿದ್ದು, ಜರ್ಮನಿ ಮತ್ತು ನೆದರ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷಿ ವೀಕ್ಷಣೆ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮವು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಬರ್ಡ್ಸ್ ಕೌಂಟ್ ಇಂಡಿಯಾದ ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಪಕ್ಷಿ ವೀಕ್ಷಣೆ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಬಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್‌ಗಳ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಮೆರಿಕಾದಲ್ಲಿ, ಪಕ್ಷಿ ವೀಕ್ಷಣೆ ಉದ್ಯಮದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಎಂಟು ಶತಕೋಟಿ US ಡಾಲರ್‌ಗಳನ್ನು ತಲುಪಿದೆ.
ಮೋಹನ್ ಪ್ರಕಾರ, 2015 ರ ವರದಿಯಲ್ಲಿ 45,000 ಪಕ್ಷಿ ವೀಕ್ಷಕರಿದ್ದರು, ಇದು 2025 ರ ವೇಳೆಗೆ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಕೋಟಿ ಆಗುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ. ದೇಶದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 762 ಜಾತಿಯ ಪಕ್ಷಿಗಳಿವೆ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ 268 ಪ್ರಭೇದಗಳು ಉತ್ತರಾಖಂಡದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದಿವೆ. ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ನಂತರ, ಉತ್ತರಾಖಂಡವು ಇಷ್ಟು ದೊಡ್ಡ ಸಂಖ್ಯೆಯ ವಿವಿಧ ಜಾತಿಯ ಪಕ್ಷಿಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದ ಎರಡನೇ ರಾಜ್ಯವಾಗಿದೆ. ಕರ್ನಾಟಕ ಮೂರನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದ್ದು, 267 ಜಾತಿಗಳು ದಾಖಲಾಗಿವೆ.
ಉತ್ತರಾಖಂಡದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಜಾತಿಯ ಪಕ್ಷಿಗಳ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯಿಂದಾಗಿ, ಇಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷಿ ವೀಕ್ಷಣೆಗೆ ಅಪಾರ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳಿವೆ, ಆದ್ದರಿಂದ, ಅರಣ್ಯ ಇಲಾಖೆಯು ಹೊಸ ತಾಣಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವ ಮೂಲಕ ಇದನ್ನು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರವಾಸಿ ಆಕರ್ಷಣೆಯಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಬಯಸಿದೆ. ಉತ್ತರಾಖಂಡ ಅರಣ್ಯ ಇಲಾಖೆಯು ಗೂಡುಗಳನ್ನು ಸಮೀಪಿಸುವುದು, ಕೃತಕ ಆಹಾರವನ್ನು ನೀಡುವುದು ಮತ್ತು ಜೋರಾಗಿ ಸಂಗೀತವನ್ನು ನುಡಿಸುವುದು ಮುಂತಾದ ಹಾನಿಕಾರಕ ಪಕ್ಷಿವೀಕ್ಷಣೆಯ ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲು ರಾಷ್ಟ್ರವ್ಯಾಪಿ ಪಕ್ಷಿ ವಾಕರ್ಸ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಸ್ವಯಂಸೇವಕರನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.
