ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸಿಟ್ರಸ್ (ಮಂಜಳ ಹಣ್ಣು) ಉದ್ಯಮವು ಪ್ರಮುಖ ಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿದ್ದು, ದೇಶವು ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಸಿಟ್ರಸ್ ಹಣ್ಣುಗಳ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಉತ್ಪಾದಕರ ಪೈಕಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಸಿಟ್ರಸ್ ಹಣ್ಣುಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ಗುಜರಾತ್, ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬ್ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿದೆ. 2020-21 ಬೆಳೆ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ, ಭಾರತವು 10 ಮಿಲಿಯನ್ ಟನ್‌ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸಿಟ್ರಸ್ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಿತು, ಇದರಲ್ಲಿ ಆರೇಂಜ್ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.
ಭಾರತವು ಸಿಟ್ರಸ್ ಹಣ್ಣುಗಳ ದೊಡ್ಡ ಉತ್ಪಾದಕರಾಗಿದ್ದರೂ, ರಫ್ತು ಪ್ರಮಾಣವು ನಿಯಮಿತವಾಗಿದೆ. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಗುಣಮಟ್ಟದ ನಿಯಂತ್ರಣದ ಕೊರತೆ ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ದೇಶದ ಸಿಟ್ರಸ್ ಹಣ್ಣುಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ, ನೇಪಾಳ ಮತ್ತು ಭೂತಾನ್‌ ನೆರೆಹೊರೆಯ ದೇಶಗಳಿಗೆ ರಫ್ತು ಆಗುತ್ತವೆ. ಆದರೆ, ಮಧ್ಯಪ್ರಾಚ್ಯ ಮತ್ತು ಕಿಸಾನ್ಸಾಲೂನ್ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಸಿಟ್ರಸ್ ಹಣ್ಣುಗಳ ಬೇಡಿಕೆ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಿದ್ದು, ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಡಿಮಾಂಡ್ ವೃದ್ಧಿಯಾಗಿದೆ.
ಭಾರತದ ಸಿಟ್ರಸ್ ಉದ್ಯಮವು ಹಲವಾರು ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿದೆ. ರೋಗಗಳು, ಹಾವೆಗಳ ಹರಡುವಿಕೆ, ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ, ನೀರಿನ ಕೊರತೆ ಮತ್ತು ಗುಣಮಟ್ಟದ ನಿಯಂತ್ರಣದ ಕೊರತೆ ಪ್ರಮುಖ ಸವಾಲುಗಳಾಗಿವೆ.ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ ಬೆಳೆಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತಿದ್ದು, ತಾಪಮಾನ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಅಸಮರ್ಪಕ ಹವಾಮಾನ ಮಾದರಿಗಳು ಉತ್ಪಾದನೆಗೆ ತೊಂದರೆ ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತವೆ.
ನೀರು ಕೊರತೆ ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿದ್ದು, ಸಿಟ್ರಸ್ ಬೆಳೆವು ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದ ನೀರಿನ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಸಂಪತ್ತಿನ ಕೊರತೆ ಬೆಳೆಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆ ಮತ್ತು ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಬಹುದು. ಅಲ್ಲದೆ, ಗುಣಮಟ್ಟದ ನಿಯಂತ್ರಣದ ಕೊರತೆಯಿಂದ ಹಣ್ಣುಗಳ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ದರ್ಜೆ ಮೇಲೆ ದುಷ್ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ.
ಅದರ ಜೊತೆಗೆ, ಜ್ಯೂಸ್ ಉತ್ಪಾದನೆ, ಮರ್ಮಲೆಡ್ ತಯಾರಿಕೆ, ಮತ್ತು ಇತರೆ ಮೌಲ್ಯವರ್ಧಿತ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರಿ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡುವ ಅವಕಾಶವಿದೆ. ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಮೇಲೆ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಬೆಳೆಗಳ ಉತ್ಪಾದಕತೆ, ರೋಗ ನಿರೋಧಕತೆ ಮತ್ತು ನೀರು ಬಳಕೆಯ ದಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಬಹುದು.
ಈ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಸಮರ್ಪಕವಾಗಿ ನಿಭಾಯಿಸಿ ಮತ್ತು ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಸದ್ಗುಣವಾಗಿ ಬಳಸಿದರೆ, ಭಾರತೀಯ ಸಿಟ್ರಸ್ ಉದ್ಯಮವು ಉತ್ತಮ ಬೆಳವಣಿಗೆಯೊಂದಿಗೆ ಮುಂದುವರಿಯುವ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
