ಭಾರತದಂತಹ ಬಹು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯುಳ್ಳ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಭಾಷಾವಾರು ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳನ್ನು ರಾಜ್ಯಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ದೇಶದ ಅತ್ಯಂತ ಜನದಟ್ಟಣೆಯ ರಾಜ್ಯವಾಗಿರುವ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಜನರ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೂ ನೆರೆ ರಾಜ್ಯಗಳ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೂ ಅಂತಹ ದೊಡ್ಡ ವ್ಯತ್ಯಾಸವೇನೂ ಇಲ್ಲ. ತನ್ನ ಜನದಟ್ಟಣೆಯಿಂದಲೇ ಪ್ರತೀ ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುವ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ಮೊದಲಿನಿಂದಲೂ ಅಪರಾಧಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡದೇ ಆಗಿದೆ. ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಈಗಿನ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಬರೋಬ್ಬರಿ 20 ಕೋಟಿಯಷ್ಟಿದೆ. ಅಂದರೆ ಕರ್ನಾಟಕದಂತಹ ಮೂರು ರಾಜ್ಯಗಳ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಒಂದೇ ರಾಜ್ಯ ಹೊಂದಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ರಾಜ್ಯವಾರು ಅಪರಾಧ ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವಾಗ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಹೆಸರು ಯಾವತ್ತೂ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲೇ ಇರುತ್ತದೆ.
ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಅಪರಾಧ ಕೃತ್ಯಗಳು ನಮ್ಮನ್ನು ಆತಂಕಗೊಳಿಸಿದಾಗ ನಾವು ಅದರ ಗಾತ್ರದ ಬಗ್ಗೆ ಯೋಚಿಸುತ್ತೇವೆ. ಓರ್ವ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಿಂದ ಮತ್ತು ಒಂದೇ ರಾಜ್ಯ ರಾಜಧಾನಿಯಿಂದ ಆಡಳಿತ ನಡೆಸಲು ಇದು ತುಂಬಾ ದೊಡ್ಡ ರಾಜ್ಯವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದು ವಾದ. ಇದೇ ವಾದವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುವುದಾದರೆ ಭಾರತವು ಆಡಳಿತ ನಡೆಸಲು ತುಂಬಾ ದೊಡ್ಡದಾಗಿದೆ, ಒಂದು ದೇಶವಾಗಲು ತುಂಬಾ ದೊಡ್ಡದಾಗಿದೆ ಎಂದು ವಾದಿಸಬಹುದು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಭಾರತದ ಗಾತ್ರದ ಬಗ್ಗೆ ಯಾರೂ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯಾಗಿ ಮಾತನಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಇದು ಯಾವಾಗಲೂ ಒಂದು ಶಕ್ತಿಯಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಇದರ ಗಾತ್ರವು ದೇಶಕ್ಕೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಿಡಿತವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ, ಇದು ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ, ಅದರ ಶ್ರೀಮಂತ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಂದ ತೆರಿಗೆ ಸಂಪಾದಿಸಲು ಮತ್ತು ಬಡವರಿಗೆ ಖರ್ಚು ಮಾಡಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ.
ಇದೇ ವಾದಗಳು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೂ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತವೆ. ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಸಣ್ಣ ಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಿದರೆ, ಅದು ಬಡ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ನಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ. ಪೂರ್ವಾಂಚಲ್ ಮತ್ತು ಬುಂದೇಲ್‌ಖಂಡ್ ರಾಜ್ಯಗಳು ವಿಶೇಷ ಪ್ಯಾಕೇಜ್‌ಗಳಿಗಾಗಿ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಬೇಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರಚಾರ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಈ ದೊಡ್ಡ ರಾಜ್ಯದ ಭಾಗವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರ ರಾಜಧಾನಿಗೆ ಸಮೀಪ ಇರುವುದರಿಂದ ಲಕ್ನೋ ಸಾಕಷ್ಟು ಅಭಿವೃದ್ದಿಯನ್ನೂ ಹೊಂದಿದೆ. . ದೆಹಲಿಯಿಂದ ಲಕ್ನೋಗೆ ವಿಶ್ವ ದರ್ಜೆಯ ಹೆದ್ದಾರಿಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ವಿಸ್ತರಿಸುವಂತೆ ಇದು ಲಕ್ನೋವನ್ನು ಇನ್ನೂ ದೊಡ್ಡದಾಗಿ ಯೋಚಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ.
ಮೊನ್ನೆ ನಡೆದ ಕುಖ್ಯಾತ ಪಾತಕಿ ವಿಕಾಸ್ ದುಬೆ ಎನ್‌ಕೌಂಟರ್ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ವಿಭಜಿಸುವ ಕರೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಒತ್ತು ನೀಡಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚಿನ ಹೊಸ ರಾಜ್ಯ ತೆಲಂಗಾಣವಾಗಿದ್ದು, ಕೆಲವೇ ತಿಂಗಳುಗಳ ಹಿಂದೆ ಅತ್ಯಾಚಾರ-ಆರೋಪಿಗಳನ್ನು ನಕಲಿ ಎನ್‌ಕೌಂಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ಕೊಲ್ಲಲಾಯಿತು. ಇದು ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ತೆಲಂಗಾಣ ಪೊಲೀಸರಿಗೆ ಅಪವಾದವಲ್ಲ. ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಸಣ್ಣ ರಾಜ್ಯಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಿದ್ದರೆ, ಅದು ಇನ್ನೂ ನಕಲಿ ಎನ್‌ಕೌಂಟರ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದುವ ಸಾದ್ಯತೆ ಇಲ್ಲದಿಲ್ಲ. ಅಂದಿನ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳು ಅಪರಾಧ ಮತ್ತು ಅದರ ರಾಜಕೀಯ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಉತ್ತಮ ಮಾರ್ಗವೆಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಾರೆ.
ವಿಕಾಸ್ ದುಬೆ 20 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿದ್ದ ರಾಜಕೀಯ ರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸಲು ಮತ್ತು ಪೋಲೀಸರ ಮರಣದಂಡನೆಗಳನ್ನು ‘ನಕಲಿ ಎನ್‌ಕೌಂಟರ್‌ಗಳು’ಎಂದು ಕರೆಯುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಲು, ಸಣ್ಣ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವುದಕ್ಕಿಂತ ಕಠಿಣವಾದದ್ದು ನಮಗೆ ಬೇಕು: ಪೊಲೀಸ್ ಸುಧಾರಣೆಗಳು. ಪೋಲಿಸ್ ಪಡೆಗೆ ಆಡಳಿತ ಪಕ್ಷದಿಂದ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆ ಮತ್ತು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ನೀಡುವ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಮಾಡುವಂತೆ ಕೂಗು ಇದೆ. ಆಡಳಿತ ವಾದದ ಗಾತ್ರವನ್ನು ಜಿಲ್ಲಾ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಅನ್ವಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ರಾಜ್ಯದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು 1991 ರಲ್ಲಿ 13 ಕೋಟಿಯಿಂದ 2020 ರಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 23 ಕೋಟಿಗೆ ಏರಿದೆ. ಆದರೂ ಅದೇ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ 63 ರಿಂದ 75 ಕ್ಕೆ ಏರಿದೆ. ರಾಜ್ಯವನ್ನು ವಿಭಜಿಸುವುದಕ್ಕಿಂತ ಯುಪಿಯಲ್ಲಿನ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ದ್ವಿಗುಣಗೊಳಿಸಲು ಇದು ಹೆಚ್ಚು ಉಪಯುಕ್ತವಾಗಬಹುದು. ಯಾವುದೇ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಸಣ್ಣ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ ನಂತರ ಅವು ಸಣ್ಣ ಜಿಲ್ಲೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. 2000 ರಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಬೇರ್ಪಟ್ಟ ಉತ್ತರಾಖಂಡವು ಒಂದು ಕೋಟಿ ಜನರಿಗೆ 13 ಜಿಲ್ಲೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ಲಕ್ನೋದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ವಾರಣಾಸಿ ಪುರಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಯಾವ ಪಕ್ಷ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದರೂ ಅದು ಬದಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಪೂರ್ವಾಂಚಲ್ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ರಾಜ್ಯವಾಗಿದ್ದರೆ, ವಾರಣಾಸಿ ಮೇಯರ್ ಇನ್ನೂ ಚುರುಕಾದ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು, ಮತ್ತು ಒಂದು ಬಜೆಟ್ ಬಜೆಟ್. ಯಾವುದೇ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳು ತಮ್ಮ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಲು ಬಯಸುವುದಿಲ್ಲ.
1991 ರಿಂದ 2007 ರವರೆಗಿನ ಅಸ್ಥಿರ ಸರ್ಕಾರಗಳ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಉತ್ತರವಿದೆ. ಪಶ್ಚಿಮ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ರಾಜ್ಯಗಳು ಹೊಸದಾಗಿ ಉದಾರೀಕರಣಗೊಂಡ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಬಳಸಿದ ಅವಧಿ ಇದು. ಆದರೆ ಯುಪಿಯಲ್ಲಿನ ಅಸ್ಥಿರ ಸರ್ಕಾರಗಳು ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು ಖಜಾನೆಯನ್ನು ಲೂಟಿ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ನಿರತರಾಗಿದ್ದರು, ಏಕೆಂದರೆ ಮುಂದಿನ ಚುನಾವಣೆ ಯಾವಾಗ ಬರಬಹುದೆಂದು ಅವರಿಗೆ ತಿಳಿದಿರಲಿಲ್ಲ. 2007 ರಲ್ಲಿ ಅದು ಬದಲಾಯಿತು, ಮಾಯಾವತಿ 17 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಏಕ-ಪಕ್ಷ ಬಹುಮತವನ್ನು ಗಳಿಸಿದರು. ಅಂದಿನಿಂದ, ರಾಜ್ಯವು ಅನೇಕ ಅಂಶಗಳಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಿಸಿದೆ: ರಸ್ತೆಗಳು, ವಿದ್ಯುತ್, ನಗರ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ, ಮತ್ತು ಪೊಲೀಸ್. ಮಾಯಾವತಿ, ಅಖಿಲೇಶ್ ಯಾದವ್ ಮತ್ತು ಈಗ ಯೋಗಿ ಆದಿತ್ಯನಾಥ್ ಅವರು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಮಾಫಿಯಾಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ .
ಸಣ್ಣ ರಾಜ್ಯಗಳು ಉತ್ತಮ ಆಡಳಿತ ನೀಡುತ್ತವೆಯೇ ಎಂದು ನಿರ್ಣಯಿಸಲು ಸುಲಭವಾದ ಮಾರ್ಗವೆಂದರೆ, ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ರಚಿಸಲಾದ ಹೊಸ ರಾಜ್ಯಗಳ ಅಂಕಿ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿದಾಗ ಗೊತ್ತಾಗುತ್ತದೆ. ಛತ್ತೀಸ್‌ಗಢ ಮತ್ತು ಜಾರ್ಖಂಡ್ ಹೊಸ ರಾಜ್ಯಗಳಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಾಗಿನಿಂದ ಸಾಕಷ್ಟು ಸುಧಾರಣೆಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹಲವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ, ಆದರೆ ಈ ಎರಡೂ ರಾಜ್ಯಗಳು ಎಡಪಂಥೀಯ ಉಗ್ರವಾದದಿಂದ ಹಿಡಿದು ಹಸಿವಿನಿಂದ ಸಾವನ್ನಪ್ಪುವವರೆಗೂ ಹಲವಾರು ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿವೆ. ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಸಣ್ಣ ರಾಜ್ಯಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸದಿರಲು ನಿಜವಾದ ಕಾರಣವೆಂದರೆ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಂದ ಯಾವುದೇ ಬೇಡಿಕೆಯಿಲ್ಲ. ಉತ್ತರಾಖಂಡ, ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ, ಜಾರ್ಖಂಡ್, ಛತ್ತೀಸ್‌ಗಢ ಮತ್ತು ತೆಲಂಗಾಣಗಳ ರಾಜ್ಯಗಳ ರಚನೆ ಚಳುವಳಿಗಳಿಂದಾಗಿ ಸಂಭವಿಸಿದೆ.
ಈ ನಡುವೆ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ವಿಭಜಿಸಿ ಬುಂದೇಲ್‌ ಖಂಡ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ರಚಿಸುವಂತೆ ಕೂಗು ಇದೆಯಾದರೂ ಅದಿನ್ನೂ ಚಳವಳಿಯಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿಲ್ಲ. ಜನರ ಕೂಗು ದೊಡ್ಡದಾದರೆ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶವು 3 ರಾಜ್ಯ ಅಗಿ ವಿಭಜನೆ ಆಗಬಹುದು. ಆ ಮೂಲಕ ಆಡಳಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೂ ಸುಧಾರಿಸಬಹುದು.
