ಕಳೆದ ವಾರ ದೆಹಲಿಯ ಕೋಮು ಗಲಭೆಯ ಸಂಧರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅಗತ್ಯ ಸೇವೆಗಳ ದೂರವಾಣಿಗಳು ನಿಷ್ಕ್ರಿಯವಾಗಿದ್ದವು ಎಂದು ನಾಗರಿಕ ಹಕ್ಕುಗಳ ತಂಡದ ಸತ್ಯ-ಶೋಧನಾ ವರದಿ ಹೇಳಿದೆ. ತುರ್ತು ‘100’ ಸಂಖ್ಯೆಗೆ ಮಾಡಿದ ದೂರವಾಣಿ ಕರೆಗಳು 48-72 ಗಂಟೆಗಳ ಕಾಲ ಉತ್ತರಿಸಲಾಗಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಜನರಿಗೆ ಅಗತ್ಯವಿದ್ದಾಗ ಪೊಲೀಸ್ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಕಾಣೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಗಲಭೆ ಪೀಡಿತ ಈಶಾನ್ಯ ದೆಹಲಿಯ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷದರ್ಶಿಗಳ ಹೇಳಿಕೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನಾಗರಿಕ ಹಕ್ಕುಗಳ ಗುಂಪಿನ ಸತ್ಯ-ಶೋಧನಾ ವರದಿ ಹೇಳಿದೆ.
ಫರಾ ನಖ್ವಿ, ಸರೋಜಿನಿ ಎನ್, ನವಶರಣ್ ಸಿಂಗ್, ನವೀನ್ ಚಂದರ್ ಸೇರಿದಂತೆ ನಾಲ್ಕು ಸದಸ್ಯರ ತಂಡವು ಹಿಂಸಾಚಾರ ಪೀಡಿತ ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ ನಂತರ ‘ನಮ್ಮ ದಿಲ್ಲಿಯನ್ನು ಗುಣಪಡಿಸೋಣ’ ಎಂಬ ವರದಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡದೆ. ಈ ತಂಡವು ಭಜರಾತಿ ವಿಹಾರ್ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಜ್‌ಪುರಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಭಜನ್‌ಪುರ, ಚಂದ್ ಬಾಗ್, ಗೋಕುಲ್‌ಪುರಿ, ಚಮನ್ ಪಾರ್ಕ್, ಶಿವ ವಿಹಾರ್, ಮುಖ್ಯ ಮುಸ್ತಾಬಾದ್‌ಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿತು.ಈಶಾನ್ಯ ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ಮುಸ್ಲಿಮರನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸುವುದು “1984 ರಲ್ಲಿ ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಖ್ಖರನ್ನು ಮತ್ತು ಗುಜರಾತ್ 2002 ರಲ್ಲಿ ಮುಸ್ಲಿಮರನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ನೆನಪಿಸಿತು” ಎಂದು ವರದಿ ಹೇಳಿದೆ. “ಸಾವಿನ ಸಂಖ್ಯೆ ತೀರಾ ಕಡಿಮೆ, ಆದರೆ ಗುರಿ ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಭಯಾನಕವಾಗಿದೆ”.
ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ತುರ್ತು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಗಲಭೆ ಪೀಡಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳ ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಪೊಲೀಸರಿಂದ ಯಾವುದೇ ಸಹಾಯ ದೊರೆಯಲಿಲ್ಲ. ಸಂತ್ರಸ್ತರ ಜೊತೆ ನಿಲ್ಲದಿರುವುದಕ್ಕೆ ದೆಹಲಿ ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಭದ್ರತಾ ಪಡೆಗಳನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸಲು ವಿಳಂಬವಾಗಿರುವ ಕೇಂದ್ರದ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಅವರು ಅಸಮಾಧಾನ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಬಲಿಪಶುಗಳು ಮತ್ತು ದುರ್ಬಲ ಸಮುದಾಯಗಳೊಂದಿಗೆ ನಿಲ್ಲದೇ ಇರುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಆಪ್ ಸರ್ಕಾರದ ಮೇಲೆ ಜನರು ಆಕ್ರೋಶವನ್ನು ಹೊರ ಹಾಕಿದ ಬಗ್ಗೆಯೂ ವರದಿ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದೆ. ಮುಸ್ತಾಬಾದ್‌ನಲ್ಲಿ, ಜನರು ಸಂತ್ರಸ್ತ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸೈನ್ಯ ಅಥವಾ ಪೊಲೀಸರನ್ನು ಶೀಘ್ರವಾಗಿ ನಿಯೋಜಿಸುವುದನ್ನು ಖಾತ್ರಿಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಬದಲು ಅಮೆರಿಕ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಡೊನಾಲ್ಡ್ ಟ್ರಂಪ್ ಅವರ ಭೇಟಿಯಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರವು ಕಾರ್ಯನಿರತವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸಂತ್ರಸ್ಥರು ಹೇಳಿದರು, ನಾಲ್ಕು ಸದಸ್ಯರ ತಂಡದ ಭೇಟಿ “ಮಾನವ ನಿರ್ಮಿತ ದುರಂತ” ದ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ವರದಿ ತಿಳಿಸಿದೆ.
ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತದ ಮೇಲೆ ಸಾಮೂಹಿಕ ಒತ್ತಡವನ್ನು ಹೇರಲು ಬದುಕುಳಿದವರಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ತುರ್ತಾಗಿ ಏನು ಬೇಕು ಎಂಬುದನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಈ ತಂಡವು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿತು. “ಈ ಉದ್ದೇಶಿತ ದ್ವೇಷದ ಮೂಲಕ ಬದುಕಿದವರು ತಮ್ಮ ಸುರಕ್ಷತೆ, ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ಯೋಗಕ್ಷೇಮವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಈ ನೆರೆಹೊರೆಗಳನ್ನು ಪುನರ್ನಿರ್ಮಿಸಲು ಇದು ವರ್ಷಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ, ”ಎಂದು ವರದಿ ಹೇಳಿದೆ. ಹಿಂದೂಗಳು ಗಲಭೆಯ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿರುವ ಉದಾಹರಣೆಗಳನ್ನು ತಂಡವು ಕಂಡರೂ, ಹಿಂಸಾಚಾರವು “ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಮತ್ತು ನಿಸ್ಸಂದಿಗ್ಧವಾಗಿ ಮುಸ್ಲಿಮರ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿತ್ತು” ಎಂದು ವರದಿ ಆರೋಪಿಸಿದೆ.
“ಹಿಂದೂಗಳು ಸಹ ಹಾನಿಗೊಳಗಾಗಿದ್ದಾರೆ ಬ್ರಿಜ್‌ಪುರಿಯಲ್ಲಿ ಮನೆಗಳಿಗೆ ಹಾನಿಯಾಗಿದೆ. ಅಂಗಡಿಗಳು ಮತ್ತು ಔತಣಕೂಟ ಸಭಾಂಗಣಗಳನ್ನು ಸುಡಲಾಯಿತು. ಗೋಕುಲ್ಪುರಿಯಲ್ಲಿ ನಾವು ಹಿಂದೂಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ ಸುಟ್ಟ ಆಟೊರಿಕ್ಷಾಗಳನ್ನು ನೋಡಿದ್ದೇವೆ ”ಎಂದು ಅದು ಹೇಳಿದೆ.“ದಾಳಿಯ ನಂತರವೂ ರಾಜ್ಯ ಅಥವಾ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಯಾರೂ ಸಂತ್ರಸ್ಥರನ್ನು ತಲುಪಿಲ್ಲ. ಮತ್ತು ಭಾನುವಾರ (ಫೆಬ್ರವರಿ 23) ನಡೆದ ಮೊದಲ ದಾಳಿಯಿಂದ (ಸುಮಾರು) ಈಗ ಸುಮಾರು 4 ದಿನಗಳು. ಯಾವುದೇ ಪರಿಹಾರ ಪ್ರಯತ್ನ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಯಾವುದೇ ಆಹಾರವಿಲ್ಲ, ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡವರಿಗೆ ಉಳಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಸ್ಥಳಗಳಿಲ್ಲ, ಯಾರೂ ಕರೆಗೆ ಸ್ಪಂದಿಸಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅದು ಹೇಳಿದೆ.
ಈಶಾನ್ಯ ದೆಹಲಿಯ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಗಲಭೆಯಿಂದ ಹಾನಿಗೊಳಗಾದವರಿಗೆ ಹೇಗೆ ಪರಿಹಾರ ನೀಡಲಾಗುವುದು ಎಂಬ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರವಾದ ಪ್ರಕಟಣೆಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ನಾಗರಿಕ ಹಕ್ಕುಗಳ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರ ಸತ್ಯ-ಶೋಧನಾ ತಂಡವು ಸರ್ಕಾರಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಇನ್ನೂ ಸಮರ್ಪಕ ಮತ್ತು ಸರಿಯಾದ ನೆರವು ನೀಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ. ಅಂಜಲಿ ಭರದ್ವಾಜ್, ಅನ್ನಿ ರಾಜ, ಪೂನಂ ಕೌಶಿಕ್, ಗೀತಾಂಜಲಿ ಕೃಷ್ಣ ಮತ್ತು ಅಮೃತಾ ಜೋಹ್ರಿ ಅವರನ್ನೊಳಗೊಂಡ ತಂಡವು ಫೆಬ್ರವರಿ 29 ರಂದು ಭಜನ್‌ಪುರ, ಚಮನ್ ಪಾರ್ಕ್ ಮತ್ತು ಶಿವ ವಿಹಾರ್‌ಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ನಿವಾಸಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂವಾದ ನಡೆಸಿತು.
ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ, “ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ದೆಹಲಿ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಇತ್ತೀಚಿನ ಹಿಂಸಾಚಾರದಿಂದ ಪೀಡಿತ ಅಥವಾ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡವರಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ನೀಡುವಲ್ಲಿ ವಿಫಲವಾಗಿವೆ ಎಂಬುದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಸ್ಥಳದಲ್ಲೂ, ಹಿಂಸಾಚಾರದಿಂದಾಗಿ ಮನೆಗಳನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಬೇಕಾದ ಕುಟುಂಬಗಳು ತಮ್ಮ ಸಂಬಂಧಿಕರೊಂದಿಗೆ ಆಶ್ರಯ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಅಥವಾ ವಿವಿಧ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಖಾಸಗಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಅಥವಾ ಖಾಸಗಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಒದಗಿಸುವ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ವಸತಿ ಸೌಕರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ”
ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ದೆಹಲಿ ಸರ್ಕಾರವು ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ “ಒಂದೇ ಪರಿಹಾರ ಶಿಬಿರವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿಲ್ಲ” ಎಂದು ತಂಡ ಹೇಳಿದೆ. ಅದು ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಜನರು ಸರ್ಕಾರೇತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಂದ ನೆರವು ಪಡೆದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತ್ರ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ.
“ಆಹಾರ, ಬಟ್ಟೆ ಮತ್ತು ಔಷಧಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಎಲ್ಲಾ ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ಗುರುದ್ವಾರ, ದೇವಾಲಯ ಮತ್ತು ಇತರ ಖಾಸಗಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಂದ ಮಾತ್ರ ಒದಗಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ -ಮನೆ ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಮತ್ತು ದುರ್ಬಲರಾಗಿರುವವರ ಬಗ್ಗೆ ಎರಡು ಸರ್ಕಾರಗಳು ಮೂಲಭೂತ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ತ್ಯಜಿಸುವುದು ಆಘಾತಕಾರಿ ಎಂದು ಗುಂಪು ಹೇಳಿದೆ. “ಹಿಂಸಾಚಾರ ಸಂಭವಿಸಿದ ಮೂರು ದಿನಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯತೆಯ ನಂತರ, ದೆಹಲಿ ಸರ್ಕಾರವು ಘೋಷಿಸಿದ ಕ್ರಮಗಳು ಪೀಡಿತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಮೂಲಭೂತ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಸಹ ಪೂರೈಸಲು ಅಸಮರ್ಪಕವಾಗಿವೆ – ನಮ್ಮ ಭೇಟಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಪರಿಹಾರ ಕ್ರಮ ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವವರನ್ನು ಸಹ ನಾವು ಕಾಣಲಿಲ್ಲ ಎಂದೂ ವರದಿ ಆರೋಪಿಸಿದೆ.
ತಮ್ಮ ಮನೆಗಳನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿದ ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಗೌಪ್ಯತೆಯೊಂದಿಗೆ ಸುರಕ್ಷಿತ ಆಶ್ರಯವನ್ನು ಇವು ಒಳಗೊಂಡಿರಬೇಕು ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು; ಸಮುದಾಯ ಅಡಿಗೆಮನೆಗಳ ಮೂಲಕ ಬೇಯಿಸಿದ ಆಹಾರ; ಹಾಲು, ತರಕಾರಿಗಳನ್ನು ಸಬ್ಸಿಡಿ ದರದಲ್ಲಿ ಒದಗಿಸುವುದು; ಸ್ತ್ರೀರೋಗತಜ್ಞರು ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಮನಶ್ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರೊಂದಿಗೆ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಶಿಬಿರಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದು; ಸ್ವಚ್ಚವಾದ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು; ಜನರಿಗೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಶಿಬಿರಗಳು; ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಕಾನೂನು ಸಹಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಸೌಲಭ್ಯದ ಮೇಜುಗಳು; ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ಪೂಜಾ ಸ್ಥಳಗಳ ತಕ್ಷಣದ ದುರಸ್ತಿಮಾಡಿಸಲು ಕೂಡಲೇ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಬೇಕಿದೆ ಎಂದು ವರದಿ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದೆ.
ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಹೊರಗಿನವರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಜನಸಮೂಹದ ಬಗ್ಗೆ ಎಷ್ಟು ಜನರು ಮಾತನಾಡಿದ್ದಾರೆಂದು ಗುಂಪು ಗಮನಿಸಿದೆ. “ಜನಸಮೂಹದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ನೆರೆಹೊರೆಯವರ ಗುರುತಿಸಬಹುದಾದ ಮುಖಗಳನ್ನು ನೋಡಬಹುದೇ ಎಂದು ನಾವು ಜನರನ್ನು ಕೇಳಿದೆವು. ನಾವು ಮಾತನಾಡಿದ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಜನಸಮೂಹದಲ್ಲಿದ್ದ ಹೊರಗಿನವರು ಎಂದು ಹೇಳಿದರು – ಯಾವುದೇ ಸ್ಥಳೀಯ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಹಿಂಸಾಚಾರದಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗಿಲ್ಲ ಸಂತ್ರಸ್ಥ ಕುಟುಂಬಗಳು ತಮ್ಮ ಮನೆಗಳನ್ನು ಪುನರ್ನಿರ್ಮಿಸಲು ಅಥವಾ ಇತರ ಸೂಕ್ತ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವವರೆಗೆ ಕನಿಷ್ಠ ಒಂದು ಕೋಣೆಯ ವಾಸಸ್ಥಾನ ಬೇಕು ಎಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸಿವೆ ಎಂದು ತಂಡದ ವರದಿ ಹೇಳಿದೆ.
