ಕಳೆದ 18 ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಹಿತಿ ಹಕ್ಕು (ಆರ್‌ಟಿಐ) ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸದಂತೆ ಗುಜರಾತ್‌ನಲ್ಲಿ ಹತ್ತು ಜನರಿಗೆ ಜೀವಾವಧಿ ನಿಷೇಧ ಹೇರಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ.
ಟೈಮ್ಸ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದ ಪ್ರಕಾರ, ಗುಜರಾತ್ ಮಾಹಿತಿ ಆಯೋಗವು (ಜಿಐಸಿ) ಒಟ್ಟು 10 ಮಂದಿಗೆ ಆರ್‌ಟಿಐ ಹಕ್ಕಿನಡಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಶ್ನಿಸದಂತೆ ನಿಷೇಧವನ್ನು ವಿಧಿಸಿದೆ. ‘ಸರ್ಕಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಕಿರುಕುಳ ನೀಡಲು ಆರ್‌ಟಿಐ ಕಾಯ್ದೆಯನ್ನು ಬಳಸುವುದು’ ಮತ್ತು ‘ಬಹು ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸುವುದು’ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿ ಇವರ ಮೇಲೆ ಜೀವನಪರ್ಯಂತ ನಿಷೇಧವನ್ನು ಹೇರಲಾಗಿದೆ.
ಈ ಕುರಿತು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದ ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯ ಮಾಹಿತಿ ಆಯುಕ್ತರಾದ ವಜಾಹತ್ ಹಬೀಬುಲ್ಲಾ “ಈ ಆದೇಶಗಳು ವಿವಾದಾಸ್ಪದವಾಗಿದೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಕಾನೂನುಬಾಹಿರವಾಗಿದೆ. ಗುಜರಾತ್ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ಗೆ ತೆರಳುವ ಮೂಲಕ ಇದನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಬಹುದು.” ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.
ಆರ್‌ಟಿಐ ಸಹಾಯವಾಣಿಯನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ಮತ್ತು ಆರ್‌ಟಿಐ ಅರ್ಜಿಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುವ ಎನ್‌ಜಿಒ ಮಾಹಿತಿ ಅಧಿಕಾರ್ ಗುಜರಾತ್ ಪಹೆಲ್, ಈ ಎಲ್ಲಾ ಹತ್ತು ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿದ್ದು, ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವುದೇ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡದಂತೆ ಮಾಹಿತಿ ಆಯುಕ್ತರು ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಸೂಚನೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಅದು ಕಂಡುಹಿಡಿದಿರುವುದಾಗಿ ಟೈಮ್ಸ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ವರದಿ ಹೇಳಿದೆ.
ಗಾಂಧಿನಗರದ ಪೇಠಾಪುರದ ಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಕಿಯಾಗಿರುವ ಅಮಿತಾ ಮಿಶ್ರಾ ಎಂಬ ಅರ್ಜಿದಾರರು ಜಿಐಸಿಯಿಂದ ನಿಷೇಧಕ್ಕೊಳಗಾದವರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಸೇವಾ ಪುಸ್ತಕ ಮತ್ತು ಸಂಬಳದ ವಿವರಗಳನ್ನು ಕೇಳುವ ಆರ್‌ಟಿಐ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಕೆಗೆ ಆರ್‌ಟಿಐ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸುವುದನ್ನು ಜೀವಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ನಿಷೇಧಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಪತ್ರಿಕೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಮಾಹಿತಿ ಆಯುಕ್ತ ಕೆ.ಎಂ. ಅಧ್ವರ್ಯು ಅವರ ಅರ್ಜಿಗಳನ್ನು ಎಂದಿಗೂ ಪರಿಗಣಿಸದಂತೆ ಜಿಲ್ಲಾ ಶಿಕ್ಷಣ ಕಚೇರಿ ಮತ್ತು ಸರ್ವ ವಿದ್ಯಾಲಯ ಕಡಿ ಗೆ ಆದೇಶಿಸಿದರು. ಆಕೆ ಪ್ರತಿ ಪುಟಕ್ಕೆ ಆರ್‌ಟಿಐ ಶುಲ್ಕ 2 ರೂ ಪಾವತಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಅದೇ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಶಾಲೆಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ದೂರಿದ್ದರು. ಮತ್ತೋರ್ವ ಅರ್ಜಿದಾರ ಪೆಟ್ಲಾಡ್ ಪಟ್ಟಣದ ಹಿತೇಶ್ ಪಟೇಲ್ ಮತ್ತು ಅವರ ಪತ್ನಿ ತನ್ನ ವಸತಿ ಸೊಸೈಟಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ 13 ಆರ್‌ಟಿಐ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ 5,000 ರೂ. ದಂಡ ಹಾಗೂ ನಿಷೇಧವನ್ನು ಎದುರಿಸಿದ್ದಾರೆ. RTI ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿದಕ್ಕಾಗಿ ದಂಡವು ವಿಧಿಸುವುದು ಆರ್‌ಟಿಐ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿಯೇ ಮೊದಲನೆಯದು.
ಮೊಡಸಾ ಪಟ್ಟಣದ ಕಸ್ಬಾದ ಶಾಲಾ ಉದ್ಯೋಗಿ ಸತ್ತಾರ್ ಮಜಿದ್ ಖಲೀಫಾ ಅವರು ತಮ್ಮ ಸಂಸ್ಥೆ ತಮ್ಮ ವಿರುದ್ಧ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಂಡ ನಂತರ ಅವರು ತಮ್ಮ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಕೇಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದಾಗ ಆರ್‌ಟಿಐ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸುವುದನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಲಾಯಿತು. ಆ ವಿಷಯದ ಕುರಿತು ಆಯೋಗಕ್ಕೆ ಮೇಲ್ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸುವ ಖಲೀಫಾ ಅವರ ಹಕ್ಕನ್ನು ಮಾಹಿತಿ ಆಯುಕ್ತ ಅಧ್ವರ್ಯು ಹಿಂಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ವರದಿ ತಿಳಿಸಿದೆ. ಖಲೀಫಾ ಅವರು ಆರ್‌ಟಿಐ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸುವ ಮೂಲಕ ಶಾಲೆಯ ಮೇಲೆ ಸೇಡು ತೀರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಅಧ್ವರ್ಯು ಆರೋಪಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಆರ್‌ಟಿಐ ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ ಖಲೀಫಾ “ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮಾಹಿತಿ ಅಧಿಕಾರಿ, ಮೇಲ್ಮನವಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (ಶಿಕ್ಷಣ ಇಲಾಖೆ) ಮತ್ತು ಆಯೋಗದ ವಿರುದ್ಧ ವರ್ಚುವಲ್ ವಿಚಾರಣೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಆರೋಪಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ” ಎಂದು ವರದಿ ಹೇಳಿದೆ.
ಇನ್ನು ಆರ್‌ಟಿಐ ಅರ್ಜಿಗಳ ಕಳಪೆ ವಿಲೇವಾರಿ ದರವು ದೀರ್ಘಕಾಲದವರೆಗೆ ಮುಂದುವರಿದಿದೆ ಎಂದು ದಿ ವೈರ್ ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ. ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2017 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಕೇಂದ್ರ ಮಾಹಿತಿ ಆಯೋಗದ (ಸಿಐಸಿ) ಮುಂದೆ 37,000 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಕರಣಗಳು ಬಾಕಿ ಉಳಿದಿವೆ. ಈ ವರ್ಷ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಹೆಚ್ಚು ಬದಲಾಗಿಲ್ಲ. ಜುಲೈ 18 ರವರೆಗೆ, ಆರ್‌ಟಿಐ ಕಾಯ್ದೆಯಡಿ ಸಲ್ಲಿಸಲಾದ 26,518 ಮೇಲ್ಮನವಿಗಳು ಮತ್ತು ದೂರುಗಳು ಸಿಐಸಿಯಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಯರೆನ್ಸ್‌ಗಾಗಿ ಬಾಕಿ ಉಳಿದಿವೆ.
ಮಾಹಿತಿ ನಿರಾಕರಿಸಲು ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಅನೇಕ ಅರ್ಜಿಗಳನ್ನು ಕಡೆಗಣಿಸಿರುವುದು ಕಳಪೆ ವಿಲೇವಾರಿ ದರಕ್ಕೆ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಕಾರಣ ಎಂದು ಆರ್‌ಟಿಐ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿ ದಿ ವೈರ್ ವರದಿ ಹೇಳಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, CIC ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಅರ್ಜಿಗಳ “ಕ್ಷುಲ್ಲಕ” ಸ್ವರೂಪವು ಅರ್ಜಿಗಳ ದೊಡ್ಡ ಬಾಕಿಗೆ ಒಂದು ಕಾರಣವಾಗಿದೆ.
ಅವರ ಪ್ರಕಾರ, ಅರ್ಜಿದಾರರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಯಾವುದೇ ಕೆಲಸವು ಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳದಿದ್ದರೆ, ಸರ್ಕಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ವಿರುದ್ಧ RTI ಅರ್ಜಿಗಳನ್ನು “ಕಿರುಕುಳದ ಸಾಧನವಾಗಿ” ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದೇ ವಿಷಯದ ಮೇಲೆ ಅನೇಕ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳು ಇರುತ್ತವೆ ಎಂದು ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಹೇಳಿದರು.
