From now on, only ‘Akaashvani’ will be heard instead of ‘All India Radio’.
‘This is all india radio’ ಎನ್ನುವ ಮಾತಿನ ಮೂಲಕ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತಿದ್ದ, ದಶಕಗಳ ಕಾಲ ಭಾರತೀಯರ ಸುದ್ದಿಯ ಹಸಿವನ್ನು ತಣಿಸಿದ ‘ಆಲ್ ಇಂಡಿಯಾ’ ರೇಡಿಯೋ ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಕೇಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ನ್ಯೂಸ್ ‘ಇದು ಆಕಾಶವಾಣಿ’ ಎಂಬಂತೆ ಶುರುವಾಗಲಿದೆ.
ಬುಧವಾರ, ಮೇ 3 ರಂದು ಹೊರಡಿಸಲಾದ ಉಪಗ್ರಹ ಸಂದೇಶದಲ್ಲಿ, ಆಕಾಶವಾಣಿಯ ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕರ ಕಚೇರಿಯ ನೀತಿ ವಿಭಾಗವು ದೇಶದಾದ್ಯಂತ ಎಲ್ಲಾ ಆಕಾಶವಾಣಿ ಕೇಂದ್ರಗಳಿಗೆ, ಮಾಹಿತಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಸಾರ ಸಚಿವಾಲಯ (I&B) ಕಾನೂನನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದೆ. ಈ ಪ್ರಕಾರ ಪ್ರಸಾರ ಭಾರತಿಯ ರೇಡಿಯೋ ವರ್ಟಿಕಲ್ ಅನ್ನು ಮುಂದೆ ಈಗ ಆಕಾಶವಾಣಿ ಎಂದು ಮಾತ್ರ ಕರೆಯಲಾಗುವುದು.
ಈ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತಾಡಿರುವ ಮಾಜಿ ಮಾಹಿತಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಸಾರ ಸಚಿವ ಮನೀಶ್ ತಿವಾರಿ, “ಆಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ರೇಡಿಯೋ ಪದವನ್ನು ಬಳಸುವುದರಲ್ಲಿ ತಪ್ಪೇನಿತ್ತು? ಇದು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಮೂರ್ಖತನದ ನಿರ್ಧಾರ. ಶುದ್ಧ ಟೋಕನಿಸಂ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಇದರಲ್ಲಿ ಬೇರೇನಿಲ್ಲ” ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.
“ಆಕಾಶವಾಣಿ” ಪದವನ್ನು 1939 ರಲ್ಲಿ ‘ಆಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ರೇಡಿಯೋ’ದ ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ ಅನುವಾದವಾಗಿ ಮೊದಲು ಬಳಸಿದ್ದು ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಟಾಗೋರರು. ಕಲ್ಕತ್ತಾದ ಆಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ರೇಡಿಯೊದ ಡಾಲ್ಹೌಸಿ ಸ್ಕ್ವೇರ್ ಕಛೇರಿಯನ್ನು ಉದ್ಘಾಟಿಸಲು ಬರಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದೇ ಇದ್ದಾಗ ಟಾಗೋರರು ಈ ಪದವನ್ನು ಬಳಸಿ ಸಂದೇಶವನ್ನು ಕಳಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡಿದ ಟಿಎಂಸಿ ಸಂಸದ ಮತ್ತು ಮಾಜಿ ಐ & ಬಿ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಜವಾಹರ್ ಸಿರ್ಕಾರ್ ” ಆ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳುವಳಿಯು ಉತ್ತುಂಗದಲ್ಲಿತ್ತು ಮತ್ತು ಆಕಾಶವಾಣಿ ಎಂಬ ಪದವು ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆಯ ಭಾಗವಾಯಿತು” ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ.
ಆದರೆ ಆ ಪದಕ್ಕೂ ಕರ್ನಾಟಕಕ್ಕೂ ಒಂದು ಅವಿನಾಭಾವ ಸಂಬಂಧ ಇದೆ ಎಂದು ಇತಿಹಾಸ ಹೇಳುತ್ತದೆ. 1939ಕ್ಕೆ ಮುಂಚೆಯೇ ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿದ್ದ ರೇಡಿಯೋ ಸ್ಟೇಷನ್ ಅನ್ನು ಆಕಾಶವಾಣಿ ಎಂದೇ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೆ ಈ ಪದವನ್ನು ಜನಪ್ರಿಯಗೊಳಿಸಿದ್ದು ಮಾತ್ರ ಟಾಗೋರರೇ.
ಈಗ, ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿಯಿಂದ ಬಂದಿರುವ ಸಂದೇಶದ ಪ್ರಕಾರ ಎಲ್ಲಾ ಭಾಷೆಗಳಿಗೂ ಈ ನಿಯಮ ಅನ್ವಯವಾಗಲಿದೆ. ನವೆಂಬರ್ 1997 ರಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೆ ತರಲಾದ ಪ್ರಸಾರ ಭಾರತಿ (ಭಾರತೀಯ ಪ್ರಸಾರ ನಿಗಮ) ಕಾಯಿದೆ1990ರ ಸೆಕ್ಷನ್ 2 (ಎ)ಯು ‘ಆಕಾಶವಾಣಿ’ ಎಂದರೆ “ಆಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ರೇಡಿಯೋದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬರುವ ಎಲ್ಲಾ ಕಚೇರಿಗಳು, ಸ್ಟೇಷನ್ಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಯಾವುದೇ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಾಗಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಆಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ರೇಡಿಯೋದ ಮಹಾ ನಿರ್ದೇಶಕರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬರುವ, 1997ರ ಮುಂಚೆ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ ಎಲ್ಲಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಕೇಂದ್ರ ಮಾಹಿತಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಸಾರ ಸಚಿವಾಲಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತದೆ. ಈಗ 26 ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಈ ನಿಬಂಧನೆಯನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರಲು ಸಚಿವಾಲಯ ನಿರ್ಧರಿಸಿದೆ.
ಈ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಮಾತಾನಾಡಿರುವ ಸಿರ್ಕಾರ್ “ಕಾಯ್ದೆಯ ನಿಬಂಧನೆಯು ತುಂಬಾ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ನವೆಂಬರ್ 15, 1997 ರಂದು ರೇಡಿಯೊ ವರ್ಟಿಕಲ್ನ ಭಾಗವಾಗಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಎಂದು ಕಾಯ್ದೆ ಹೇಳುತ್ತವೆ. ಈ ದಿನಾಂಕದ ನಂತರ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾದ ಕಚೇರಿಗಳಿಗೆ ಏನಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದರ ಕುರಿತು ಕಾನೂನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿಲ್ಲ”ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ.
“ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ತೊಡೆದುಹಾಕುವುದು ಈ ಹೊಸ ಘೋಷಣೆಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದ್ದರೆ, ‘ವಿವಿಧ ಭಾರತಿ’ಯ ಬಗ್ಗೆ ಸರ್ಕಾರದ ನಿರ್ಧಾರ ಏನು?” ಎಂದು ಕೇಳುವ ಅವರು ಅಗಾಧವಾಗಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದ್ದ ರೇಡಿಯೊ ಸಿಲೋನ್ಗೆ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿಯಾಗಿ 1957 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ‘ವಿವಿಧ ಭಾರತಿ’ ಇನ್ನೂ ‘ವಾಣಿಜ್ಯ ಪ್ರಸಾರ ಸೇವೆ’ ಎಂದೇ ಗುರುತಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ. ಅದನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವ ಬಗ್ಗೆ ಸರ್ಕಾರ ಮಾತಾಡುತ್ತಿಲ್ಲವೇಕೆ ಎಂದೂ ಪ್ರಶ್ನಿಸುತ್ತಾರೆ.